Ambitie kun je Terrence Malick niet ontzeggen. In Tree of Life schakelt hij in minder dan tweeënhalf uur van oerknal tot het apocalyptische einde van deze aarde, behandelt hij Bijbelse vragen en knoopt dat aan de geschiedenis van een Amerikaanse familie uit de jaren vijftig.
Wat de regisseur bedoelt met zijn vijfde film zullen we wellicht nooit weten, want hij is een vermaard kluizenaar. Maar gezien zijn eigen opvoeding is ook Tree of Life grotendeels autobiografisch: Malick groeide in hetzelfde tijdperk op in een religieus gezin, en in zijn nieuwste werk lijkt hij zich te verzoenen met die periode.
Brad Pitt
De 90 minuten die de familiegeschiedenis vertellen, vormen het hart van de film. Brad Pitt is de strenge vader, Jessica Chastain de engelachtige moeder. Samen hebben ze drie kinderen. Eén van hen pleegt zelfmoord, leert de kijker al snel. Wat volgt is een portret van het gezin, wat tegelijk wellicht een zoektocht is naar de oorzaak voor de veel te vroege dood van de zoon.
Malick is echter niet een regisseur die dat uitgangspunt verwerkt tot een lineair verhaal. Hij opent met een frase uit de Bijbel van het verhaal van Job: ‘waarom moeten onschuldige mensen lijden?’ Via voice-overs stellen de hoofdpersonages wel meer existentiële vragen. En eenduidige antwoorden blijven uit, want dialogen zijn er verder (zoals meestal bij Malick) nauwelijks. Een echte ontknoping evenmin.
Intuïtief
Je kunt zien dat Tree of Life intuïtief gemaakt is. Dat maakt de film wel een veeleisende ervaring voor kijkers, want de coherentie is vaak ver te zoeken. Het eerste half uur is een verzameling poëtische beelden van het gezin, gemonteerd in hoog tempo, gecombineerd met langgerekte beelden van de oerknal en het ontstaan van de aarde. Inclusief dinosauriërs.
Ambitieus inderdaad, eigenzinnig, ongrijpbaar. In Cannes won hij er de Gouden Palm mee. Dat is lovenswaardig: niet eens omdat Tree of Life per se zo goed is, maar omdat het een ontoegankelijke film is die mede door de prijzenregen wel de bezoekers krijgt die hij verdient.