Een krant is net een olietanker, roepen hoofdredacties steeds. Veranderingen van koers gaan langzaam en zijn vaak moeilijk te realiseren, schijnt het. Maar dat ligt er natuurlijk alleen maar aan of je het goede roer te pakken hebt of niet. Want de kapitein bestuurt nog steeds het schip en journalisten kunnen weliswaar lastig volk zijn, maar muiterij zal ze nog net een stap te ver gaan.
De onvolprezen Jeff Jarvis gebruikte op zijn weblog Buzzmachine recentelijk ook een metafoor uit de scheepvaart: ‘Als je een nieuwe newsroom ontwerpt, moet je ook nieuwe gewoonten, denkpatronen, taakbeschrijvingen en vaardigheden ontwikkelen – want anders schuif je alleen maar met meubilair op de Titanic.’
Daarmee legt hij de vinger op een zeer gevoelige plek. Het is natuurlijk een belangrijk en patroondoorbrekend signaal wanneer je een hypermoderne newsroom maakt. Bij de Volkskrant en Trouw zitten die bijvoorbeeld op het hart van de redactie, tegen een wand van televisieschermen. Op een open, eigentijdse redactievloer waar de deelredacties binnen- en buitenland, sport en economie omheen zijn geclusterd. Goed idee, zeker als je het vergelijkt met het bijenkorfmodel (zie onder bij de links) van het nieuwe kantoor van de New York Times, dat een sprong terug in de tijd is. Openheid is daar in elk geval ver te zoeken.
Maar uiteindelijk gaat het dus niet echt om waar de bureaus staan. Je moet de werk- en denkprocessen van de redactie veranderen, en dat is een stuk lastiger. Het hele idee van een centrale newsroom is namelijk om multimediaal te gaan werken, de grenzen tussen print en online te laten vervagen. Convergentie, zoals het zo mooi heet. Want iedere hoofdredactie constateert dat het hele nieuwsproces nog is afgestemd op de papieren krant. Redacteuren tikken aan het eind van de dag een artikel, leveren het in en gaan tevreden weer naar huis.
Ook met een geïntegreerde newsroom verandert dat niet ineens. Ja, heel langzaam zijn er steeds meer veranderingsgezinde redacteuren die ook gedurende een werkdag wat produceren voor het web. Maar de ontwikkelingen online volgen elkaar zo snel op dat uitgeverijen daar toch de slag dreigen te missen. Hoog tijd dus voor een ander werkproces. Hoe, daarover volgende week meer. Onderstaande vergelijking tussen de papieren krant en online producten geeft echter al wel aan hoe fundamenteel de twee van elkaar verschillen. En dat slechts een bescheiden koerswijziging van die olietanker niet het gewenste resultaat kan hebben.
(klik hier voor een betere, grotere versie)
Links:
Buzzmachine van Jeff Jarvis
Foto’s nieuw kantoor New York Times